تومورهای تیروئید و پاروتید

تومورهای تیروئید و پاروتید از جمله مشکلات پزشکی هستند که ممکن است به دلیل رشد غیرطبیعی سلول‌ها در غده تیروئید یا غده پاروتید (غدد بزاقی) ایجاد شوند. این تومورها می‌توانند خوش ‌خیم یا بدخیم باشند و بسته به محل و نوع تومور، علائم متفاوتی ایجاد کنند. تشخیص دقیق این تومورها از طریق معاینات بالینی، سونوگرافی و در صورت لزوم بیوپسی امکان‌ پذیر است. شناخت علائم و مراجعه به پزشک در مراحل اولیه، در پیشگیری از عوارض جدی و تسریع درمان مؤثر هستند.

تومورهای تیروئید و پاروتید چیست؟

تومورهای تیروئید به رشد غیرطبیعی سلول‌ ها در غده تیروئید گفته می‌شود که در ناحیه گردن قرار دارد و مسئول تولید هورمون‌ های تیروئیدی است. این تومورها خوش‌خیم مانند گواتر یا نودول‌های تیروئید یا بدخیم  مانند سرطان تیروئید هستند. تومورهای تیروئید معمولاً با علائمی مانند تورم گردن، تغییرات در سطح انرژی، و مشکلات بلع خود را نشان می‌دهند. تومورهای پاروتید نیز به تومورهایی اطلاق می‌شود که در غده پاروتید، غده بزاقی بزرگ در جلوی گوش رشد می‌کنند. این تومورها نیز خوش‌خیم مانند تومورهای به نام وایل یا بیشتر گلیوم‌ها یا بدخیم هستند. تومورهای پاروتید باعث تورم یا درد در ناحیه فک و گردن می‌شوند و در صورتی که بدخیم باشند، به دیگر بخش‌ های بدن گسترش می‌یابند.

علت ایجاد تومورهای تیروئید و پاروتید چیست؟

علت ایجاد تومورهای تیروئید و پاروتید هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما تعدادی از عوامل خطر و مکانیسم‌ های بیولوژیکی که در ایجاد این تومورها نقش دارند، به شرح زیر است:

تومورهای تیروئید

• تغییرات یا جهش‌ های ژنتیکی در سلول‌ های غده تیروئید به رشد غیرطبیعی و تولید تومورهای خوش‌ خیم یا بد خیم منجر می‌شود. جهش در ژن‌هایی مانند RET، BRAF، و RAS  در سرطان‌ های تیروئید شایع است.

• داشتن سابقه خانوادگی سرطان تیروئید احتمال بروز این تومورها را افزایش می‌دهد، به ویژه در موارد سرطان‌ های تیروئید مدولاری یا سرطان‌ های تیروئید ناشی از سندرم‌ های ژنتیکی مانند سندروم  MEN2 .

• تابش ‌های رادیواکتیو یا مواجهه با اشعه ‌های ساطع شده از دستگاه‌ های پزشکی خطر ابتلا به تومورهای تیروئید به ویژه در دوران کودکی را افزایش می‌دهد.

• اختلالات هورمونی یا تغییرات هورمونی در دوران بارداری، یائسگی یا استفاده از داروهای هورمونی باعث رشد غیرطبیعی سلول ‌ها در غده تیروئید می‌شود.

تومورهای پاروتید

• مانند تومورهای تیروئید، تغییرات در ساختار ژنتیکی سلول ‌های غده پاروتید به ایجاد تومورها منجر می‎شود. برخی از جهش‌ های ژنتیکی مشخص در تومورهای پاروتید وجود دارند که باعث رشد غیرطبیعی سلول ‌ها می‌شوند.

• بعضی از افراد که سابقه خانوادگی تومورهای پاروتید دارند، احتمال بیشتری برای ابتلا به این نوع تومورها دارند، هرچند این رابطه به طور قطعی اثبات نشده است.

• عفونت‌ ها یا التهاب مزمن غده پاروتید زمینه ‌ساز رشد تومورهای خوش ‌خیم در این غده می‌شوند.  سندرم شوگرن، که موجب خشکی دهان و التهاب غدد بزاقی می‌شود، خطر ابتلا به تومورهای پاروتید را افزایش می‌دهد.

• اکثر تومورهای پاروتید در افراد بالای 40 سال دیده می‌شود و زنان به طور نسبی بیشتر از مردان به این نوع تومورها مبتلا می‌شوند.

• مواجهه با برخی از مواد شیمیایی یا سموم، مانند مواد شیمیایی صنعتی، احتمال بروز تومورهای پاروتید را افزایش می‌دهد.

علائم تومورهای تیروئید و پاروتید

تومورهای تیروئید و تومورهای پاروتید علائم متفاوتی دارند که بستگی به نوع تومور خوش‌ خیم یا بدخیم و اندازه آن دارند. در زیر، به علائم شایع این تومورها اشاره می‌کنیم:

علائم تومورهای تیروئید:

• تورم در گردن

• تورم یا برجستگی در ناحیه

• تغییرات در صدا

• مشکلات بلع

• افزایش یا کاهش وزن

• تغییرات در انرژی و خلق

• درد در گردن

علائم تومورهای پاروتید:

• تورم در ناحیه فک یا گردن

• درد یا حساسیت در ناحیه فک، گردن یا اطراف گوش

• خشکی دهان یا مشکلات در ترشح بزاق می‌شوند.

• مشکلات در بلع یا صحبت کردن

• فلج صورت

• احساس تغییر در طعم و حس چشایی

نحوه تشخیص تومورهای تیروئید و پاروتید

تشخیص تومورهای تیروئید و پاروتید معمولاً از طریق ترکیبی از معاینه بالینی، آزمایش ‌های تصویربرداری و بیوپسی انجام می‌شود. در مورد تومورهای تیروئید، پزشک ابتدا با معاینه گردن به دنبال تورم یا گره‌های تیروئیدی می‌گردد و برای تأیید تشخیص، از سونوگرافی گردن برای مشاهده اندازه و ویژگی ‌های ندول‌ ها استفاده می‌کند. در برخی موارد، برای بررسی عملکرد تیروئید از آزمایش‌ های خونی برای اندازه‌ گیری سطح هورمون‌ های تیروئیدی استفاده می‌شود.

اگر نیاز به اطلاعات بیشتر باشد، بیوپسی با سوزن باریک برای تشخیص نوع تومور انجام می‌شود. در مورد تومورهای پاروتید، پزشک با معاینه ناحیه فک و گردن به دنبال تورم غده پاروتید می‌گردد و برای ارزیابی دقیق ‌تر از سونوگرافی، سی‌تی ‌اسکن یا ام ‌آر ‌آی استفاده می‌کند. در صورت شک به بدخیمی، بیوپسی نیز انجام می‌شود.

آیا عدم درمان تومورهای تیروئید و پاروتید خطراتی را به همراه دارد؟

عدم درمان تومورهای تیروئید و پاروتید خطراتی جدی به همراه خواهد داشت. در مورد تومورهای تیروئید، اگر تومور بدخیم باشد و درمان نشود، به گسترش به سایر قسمت‌ های بدن منجر می‌شود، به ویژه در صورتی که سرطان تیروئید به گره‌های لنفاوی یا سایر اندام‌ ها مانند ریه‌ ها یا استخوان‌ ها گسترش یابد. همچنین، برخی تومورهای تیروئید باعث اختلال در عملکرد هورمونی شده و مشکلات جدی مانند پرکاری یا کم ‌کاری تیروئید ایجاد می‌کنند که بر سلامت عمومی بدن تأثیر می‌گذارد.

در مورد تومورهای پاروتید، عدم درمان آن‌ ها باعث رشد و گسترش تومور به بافت ‌های اطراف، از جمله اعصاب صورت و ایجاد مشکلاتی مانند فلج صورت یا دشواری در بلع و صحبت کردن می‌شود. در صورت بدخیمی، این تومورها نیز به دیگر نقاط بدن گسترش می‌یابند. بنابراین، تشخیص و درمان به موقع این تومورها از اهمیت بالایی برخوردار است تا از عوارض جدی جلوگیری شود.

سوالات متداول تومورهای تیروئید و پاروتید

در نهایت…

تومورهای تیروئید و پاروتید، اگرچه بسیاری از آن‌ ها خوش ‌خیم هستند، اما نیاز به تشخیص و درمان دقیق دارند تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری شود. نظارت منظم و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده هرگونه علائم غیر عادی، مانند تورم، تغییرات در صدا یا مشکلات در بلع، در شناسایی زودهنگام و درمان مؤثر این تومورها کمک می‌کند. تشخیص به موقع، به ویژه در موارد بدخیم، از گسترش بیماری و بروز عوارض جبران ‌ناپذیر جلوگیری کرده و کیفیت زندگی بیمار را بهبود می‌بخشد. پس مراقبت از سلامت خود و انجام چکاپ ‌های دوره ‌ای را نباید دست کم گرفت.