بعد از عمل بینی، بسیاری از بیماران با نگرانی‌هایی مثل سرفه یا عطسه مواجه می‌شوند و این واکنش‌های طبیعی بدن در واقع بی‌ضرر به نظر می‌رسند، اما می‌توانند به نتیجه جراحی آسیب بزنند؟ عطسه با فشار زیادی همراه است و اگر به درستی کنترل نشود، ممکن است بخیه‌ها یا ساختار تازه شکل‌گرفته بینی را تحت تأثیر قرار دهد. سرفه چطور؟ آن هم خطر دارد؟ در این مطلب به‌طور کامل بررسی می‌کنیم که سرفه و عطسه بعد از عمل بینی چه پیامدهایی دارند و چطور باید با آن‌ها برخورد کرد.
عطسه و سرفه بعد از عمل بینی بلامانع است؟
عطسه و سرفه بعد از عمل بینی به طور کلی غیرقابل اجتناب هستند، اما بلامانع بودن یا نبودن آن‌ها به نحوه انجامشان بستگی دارد، عطسه یا سرفه‌ای که با فشار زیاد و از طریق بینی انجام شود، ممکن است به بافت‌ها، بخیه‌ها یا ساختار تازه شکل‌گرفته بینی آسیب وارد کند، در نهایت، عطسه و سرفه اگر با احتیاط انجام شوند، بلامانع هستند.
خطرات عطسه و سرفه بعد از عمل بینی
پس از عمل بینی، بینی در وضعیت بسیار حساس و آسیب‌پذیری قرار دارد و غضروف‌ها، استخوان‌ها، پوست و مخاط داخلی بینی همگی تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند و زمان می‌برند تا به‌طور کامل ترمیم شوند، در این دوره، هرگونه فشار ناگهانی یا شدید موجب اختلال در روند بهبودی یا حتی آسیب دائمی به نتیجه جراحی می‌شود.
افزایش فشار داخلی در بینی
عطسه و سرفه شدید، به ویژه زمانی که با دهان بسته انجام شوند، باعث بالا رفتن ناگهانی فشار در حفره‌های بینی و سینوس‌ها می‌شوند و این افزایش فشار باعث جابجایی غضروف‌های تازه شکل گرفته می‌شود؛ به ویژه در جراحی‌های اصلاحی که غضروف با دقت در جای خاصی قرار داده شده است.
باز شدن بخیه‌ها
بخیه‌های داخلی که برای اصلاح دیواره بینی یا ترمیم مخاط زده شده‌اند ممکن است در برابر فشار عطسه یا سرفه باز شوند و باز شدن این بخیه‌ها منجر به خونریزی داخلی، طولانی شدن دوران بهبودی و نیاز به ترمیم مجدد توسط پزشک می‌شود.
افزایش خطر خونریزی
فشار ناشی از عطسه یا سرفه مویرگ‌های ظریف اطراف بینی را تحت فشار قرار داده و باعث خونریزی می‌شود، به ویژه در روزهای ابتدایی پس از جراحی که زخم‌ها هنوز بسته نشده‌اند.
ورم و التهاب بیشتر
عطسه یا سرفه‌های مکرر باعث تحریک بافت‌های بینی و اطراف آن شده و ورم و التهاب را تشدید می‌کنند، این موضوع نه تنها زمان بهبود را افزایش می‌دهد، بلکه نتیجه نهایی جراحی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
ایجاد عفونت
در مواردی که عطسه و سرفه باعث باز شدن بخیه یا ایجاد زخم جدید در مخاط بینی شوند، احتمال ورود باکتری‌ها و ایجاد عفونت افزایش می‌یابد، عفونت منجر به درد، تب، ورم، یا حتی نیاز به مداخله پزشکی جدید می‌شود.
چگونه می‌توان هنگام عطسه از آسیب به بینی جلوگیری کرد؟
عطسه واکنشی غیرارادی و ناگهانی است که حتی پس از عمل بینی نیز رخ می‌دهد، از آنجا که عطسه فشار زیادی به بینی وارد می‌کند، به ویژه در دوران نقاهت پس از جراحی، رعایت نکات زیر برای جلوگیری از آسیب به ساختار بینی بسیار ضروری است:
عطسه با دهان باز
مهم‌ترین و مؤثرترین راه برای کاهش فشار ناشی از عطسه، باز نگه داشتن دهان در هنگام عطسه است، این کار باعث می‌شود فشار از دهان خارج شود و به مجاری بینی وارد نشود، در نتیجه از آسیب به بخیه‌ها، غضروف‌ها و بافت‌های ترمیم شونده جلوگیری می‌شود.
اجتناب از نگه داشتن عطسه
هیچ‌گاه نباید عطسه را سرکوب یا نگه داشت، زیرا این کار باعث تجمع فشار شدید در سینوس‌ها و بینی می‌شود که به جابه‌جایی بافت‌ها یا حتی خونریزی منجر می‌شود و بهتر است اجازه دهید عطسه با دهان باز به طور طبیعی انجام شود.
پرهیز از عوامل تحریک کننده
برای کاهش احتمال عطسه در دوران نقاهت از گرد و غبار، عطرهای قوی، دود سیگار و اسپری‌های شیمیایی دوری کنید و همچنین محیط منزل را تمیز و مرطوب نگه دارید تا راه‌های هوایی تحریک نشوند.
استفاده از داروهای ضدحساسیت با تجویز پزشک
اگر عطسه شما ناشی از آلرژی است، پزشک آنتی‌هیستامین یا اسپری بینی مخصوص تجویز می‌کند تا میزان حساسیت و دفعات عطسه را کاهش دهد.
حفظ آرامش در حین عطسه
در هنگام عطسه کردن، از حرکات ناگهانی سر یا فشردن صورت پرهیز کنید و بهتر است در یک وضعیت ثابت و آرام، با دهان باز عطسه کنید تا فشار به بینی وارد نشود.
بیشتر بخوانید: بهترین جراح بینی در تهران چه کسی است؟
چه زمانی سرفه یا عطسه خطرناک است و باید به پزشک مراجعه کرد؟
در دوران نقاهت پس از جراحی بینی، سرفه یا عطسه‌های خفیف و گهگاه معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کنند، اما در برخی شرایط خاص، این واکنش‌های طبیعی نشانه‌ای از اختلال یا آسیب هستند و نیاز به ارزیابی فوری توسط پزشک دارند.
در ادامه، مهم‌ترین مواردی که نیاز به مراجعه به پزشک دارند را بررسی می‌کنیم:
- اگر پس از یک عطسه یا سرفه، خون روشن یا تیره از بینی خارج شود، احتمال دارد به بافت‌های داخلی یا بخیه‌ها آسیب وارد شده باشد که در این حالت، مراجعه سریع به پزشک ضروری است.
- در صورتی که بعد از عطسه یا سرفه، درد تیز، ضربان‌دار یا غیرعادی در ناحیه بینی یا اطراف آن ایجاد شود، نشانه‌ای از آسیب به غضروف، استخوان یا اعصاب ناحیه است.
- اگر بلافاصله پس از عطسه یا سرفه، تورم بینی یا نواحی اطراف افزایش یابد یا به صورت نامتقارن ظاهر شود، احتمال آسیب‌دیدگی یا خونریزی داخلی وجود دارد.
- اگر پس از عطسه یا سرفه، ترشحات زرد، سبز، یا با بوی نامطبوع از بینی خارج شود نشانه‌ای از عفونت بوده و نیاز به درمان فوری دارد.
- اگر سرفه یا عطسه همراه با تب، بی‌حالی، سردرد یا بدن درد باشد، عفونت سینوسی یا سیستمیک ایجاد شده که نیاز به بررسی و درمان پزشکی دارد.
سوالات متداول
بله، در صورت نیاز و با تجویز پزشک می‌توان از داروهای ضدسرفه استفاده کرد، مصرف خودسرانه این داروها به ویژه در روزهای ابتدایی پس از عمل بینی توصیه نمی‌شود، چون برخی ترکیبات می‌توانند با داروهای جراحی تداخل داشته باشند یا عوارض ایجاد کنند.
بین ۴ تا ۶ هفته اول پس از جراحی حساس‌ترین دوره است و در این مدت باید با دقت بیشتری از بینی محافظت کنید.
در نهایت…
عطسه و سرفه پس از عمل بینی امری طبیعی است، اما اگر به درستی کنترل نشود، به ساختارهای حساس بینی آسیب زده و برای جلوگیری از فشار به بینی، عطسه را با دهان باز انجام دهید و از عوامل تحریک کننده مانند گرد و غبار یا آلرژن‌ها دوری کنید، در صورت درد، خونریزی یا تغییر در فرم بینی، حتما به پزشک مراجعه کنید.